Χαριτολογώντας μια μέρα του 1990, ο δικηγόρος και συγγραφέας Mike Godwin παρατήρησε ότι «Όσο αναπτύσσεται μια online συζήτηση, η πιθανότητα μιας σύγκρισης που θα περιλαμβάνει τους Ναζί ή τον Χίτλερ, μεγαλώνει». Κάποιος δηλαδή θα εμφανιστεί και θα κάνει λόγο για συμπεριφορές που θυμίζουν/εκκολάπτουν/φέρνουν σε/ Ναζί ή Χίτλερ, πιθανόν και στα δυο. Παρατήρησέ το: δεν χρειάζεται να αναπτυχθεί πολύ μια συζήτηση. Στα γρήγορα, εμφανίζονται κι ο Χίτλερ κι οι Ναζί και ξεμπερδεύεις με τον νόμο του Godwin στα γρήγορα. Μάλιστα, η μοιραία ύπαρξη των Γερμανών στη ζωή μας δίνει μιας πρώτης τάξης ευκαιρία.
Κάτσε τώρα, λιγάκι και προσπάθησε να παρατηρήσεις τον εαυτό σου και τη συμπεριφορά σου. Μην πεις πουθενά αυτά που θα παρατηρήσεις, έτσι κι αλλιώς σε λίγο θα βρίζεις εμένα. Το ίδιο κάνεις και για οποιονδήποτε δε συμφωνεί μαζί σου. Τον βρίζεις και του κολλάς και μια ταμπέλα. «Βολεμένος», «Χορτασμένος», «Δεν πεινάει». Μπα, αλήθεια; Και πού το ξέρεις εσύ; Στο πορτοφόλι του, στο πιάτο του ή στο κρεβάτι του είσαι; Αλλά και τι θα πει βολεμένος για σένα; Μήπως κρίνεις εξ’ ιδίων τα αλλότρια; Σκέψου το λίγο. Είπαμε, μεταξύ μας είμαστε. Αλλά δεν σου φτάνουν αυτά, έχει και συνέχεια: «Τσάτσος των συμφερόντων», «Πληρωμένος γραφιάς», «Τσιράκι των αφεντικών», «Γερμανοτσολιάς», «Τσιράκι της Μέρκελ», «Φίλος του σακάτη», «Μαλάκας με κεριά στο Αττικόν», «Κολλητός του καροτσάκια». Δεν πάει το μυαλό σου ότι μπορεί κάποιος να ενεργεί χωρίς να πάρει γραμμή και χωρίς άμεσο προσωπικό όφελος, έτσι;
Βλέπεις παντού συνωμοσίες, Εβραίους, δοσίλογους, γουρούνια, βλάκες, δοτούς. Βγάζεις αυθαίρετα συμπεράσματα. Αμφισβητείς τα πάντα. Δεν πιστεύεις καν τα ίδια σου τα μάτια. Πιστεύεις μόνο το μυαλό σου. Δεν συλλογάσαι λεύτερα, είσαι δέσμιος του φανατισμού σου. Ζητάς απ’ τον άλλο να σου ζητήσει συγγνώμη για τις απόψεις του, ζητάς να σου ζητήσει συγγνώμη επειδή δεν συμφωνεί μαζί σου. Διασύρεις ανθρώπους. Τσιρίζεις. Στοχοποιείς. Δημιουργείς κλίμα. Όταν δεν είσαι σίγουρος, αφήνεις χοντρά υπονοούμενα. Όταν διαψεύδεσαι, χωρίς καθόλου τύψεις αποσιωπείς την αλήθεια ή τη διαστρεβλώνεις. Γράφεις σε ντουβάρια σπιτιών «Εδώ βουλευτής». Ποιος ξέρει, μπορεί στο μέλλον να χαρακώνεις κόσμο στον δρόμο ή να βάζεις σημάδια στα ρούχα. Θυμάσαι, βέβαια, ποιος τα έκανε αυτά κάποτε, έτσι; Έχεις εσύ καμιά σχέση μ’ αυτούς;
Θύμωσες, αλλά μη φεύγεις, δεν τελείωσα.
Σου έχω νέα.
Πρέπει να τα βρούμε. Δεν λέω να γίνουμε κολλητοί, λέω να μπορέσουμε να συνυπάρξουμε. Να σταματήσουμε για λίγο εδώ που είμαστε. Να σκεφτούμε λίγο τη συμπεριφορά μας αλλά και τη συμπεριφορά του άλλου. Είμαι πρόθυμη να μπω στη θέση σου, θέλω να σε ακούσω. Θέλω να ξέρω γιατί στύλωσες τα πόδια σου και δεν το κουνάς ρούπι. Θέλω να ξέρω γιατί με βλέπεις σαν εχθρό σου. Θέλω να με βοηθήσεις να δω τα λάθη μου, να τα διορθώσω. Θέλω να σε καταλάβω. Ο μόνος τρόπος να μην καταπιεί η άβυσσος είναι να είμαστε μαζί, ενωμένοι και ψύχραιμοι.
Είσαι να κάνουμε όλοι ένα μικρό βηματάκι πίσω; Μια τόση δα υποχώρηση; Όλοι μαζί;
*Η Χριστίνα Ταχιάου είναι δημοσιογράφος.
Κάτσε τώρα, λιγάκι και προσπάθησε να παρατηρήσεις τον εαυτό σου και τη συμπεριφορά σου. Μην πεις πουθενά αυτά που θα παρατηρήσεις, έτσι κι αλλιώς σε λίγο θα βρίζεις εμένα. Το ίδιο κάνεις και για οποιονδήποτε δε συμφωνεί μαζί σου. Τον βρίζεις και του κολλάς και μια ταμπέλα. «Βολεμένος», «Χορτασμένος», «Δεν πεινάει». Μπα, αλήθεια; Και πού το ξέρεις εσύ; Στο πορτοφόλι του, στο πιάτο του ή στο κρεβάτι του είσαι; Αλλά και τι θα πει βολεμένος για σένα; Μήπως κρίνεις εξ’ ιδίων τα αλλότρια; Σκέψου το λίγο. Είπαμε, μεταξύ μας είμαστε. Αλλά δεν σου φτάνουν αυτά, έχει και συνέχεια: «Τσάτσος των συμφερόντων», «Πληρωμένος γραφιάς», «Τσιράκι των αφεντικών», «Γερμανοτσολιάς», «Τσιράκι της Μέρκελ», «Φίλος του σακάτη», «Μαλάκας με κεριά στο Αττικόν», «Κολλητός του καροτσάκια». Δεν πάει το μυαλό σου ότι μπορεί κάποιος να ενεργεί χωρίς να πάρει γραμμή και χωρίς άμεσο προσωπικό όφελος, έτσι;
Βλέπεις παντού συνωμοσίες, Εβραίους, δοσίλογους, γουρούνια, βλάκες, δοτούς. Βγάζεις αυθαίρετα συμπεράσματα. Αμφισβητείς τα πάντα. Δεν πιστεύεις καν τα ίδια σου τα μάτια. Πιστεύεις μόνο το μυαλό σου. Δεν συλλογάσαι λεύτερα, είσαι δέσμιος του φανατισμού σου. Ζητάς απ’ τον άλλο να σου ζητήσει συγγνώμη για τις απόψεις του, ζητάς να σου ζητήσει συγγνώμη επειδή δεν συμφωνεί μαζί σου. Διασύρεις ανθρώπους. Τσιρίζεις. Στοχοποιείς. Δημιουργείς κλίμα. Όταν δεν είσαι σίγουρος, αφήνεις χοντρά υπονοούμενα. Όταν διαψεύδεσαι, χωρίς καθόλου τύψεις αποσιωπείς την αλήθεια ή τη διαστρεβλώνεις. Γράφεις σε ντουβάρια σπιτιών «Εδώ βουλευτής». Ποιος ξέρει, μπορεί στο μέλλον να χαρακώνεις κόσμο στον δρόμο ή να βάζεις σημάδια στα ρούχα. Θυμάσαι, βέβαια, ποιος τα έκανε αυτά κάποτε, έτσι; Έχεις εσύ καμιά σχέση μ’ αυτούς;
Θύμωσες, αλλά μη φεύγεις, δεν τελείωσα.
Σου έχω νέα.
Πρέπει να τα βρούμε. Δεν λέω να γίνουμε κολλητοί, λέω να μπορέσουμε να συνυπάρξουμε. Να σταματήσουμε για λίγο εδώ που είμαστε. Να σκεφτούμε λίγο τη συμπεριφορά μας αλλά και τη συμπεριφορά του άλλου. Είμαι πρόθυμη να μπω στη θέση σου, θέλω να σε ακούσω. Θέλω να ξέρω γιατί στύλωσες τα πόδια σου και δεν το κουνάς ρούπι. Θέλω να ξέρω γιατί με βλέπεις σαν εχθρό σου. Θέλω να με βοηθήσεις να δω τα λάθη μου, να τα διορθώσω. Θέλω να σε καταλάβω. Ο μόνος τρόπος να μην καταπιεί η άβυσσος είναι να είμαστε μαζί, ενωμένοι και ψύχραιμοι.
Είσαι να κάνουμε όλοι ένα μικρό βηματάκι πίσω; Μια τόση δα υποχώρηση; Όλοι μαζί;
*Η Χριστίνα Ταχιάου είναι δημοσιογράφος.
